ဘာသာစကား

ဘာသာစကား

ပေလာင္လူမ်ိဳးမ်ား၏သီးျခားဘာသာစကား ႏွင့္ သူတုိ့အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္ေသာအခါ  သာမာန္သာမကေသး ဒါေပမဲ့ အေ၀းမွေနထုိင္ေသာ မိမိ၏ လူမ်ိဳးမ်ား ကုိ ေျပာဆုိေသာ စကားခ်င္းကြဲျပားျခားနားေနသည္ကုိ အံၾသစရာေကာင္းလွပါသည္။ စကားကြဲျပားျခားနားပုံ ကုိ ထုိ ေနရာနယ္ေျမမွ ခုမွတ္စုထဲတြင္ ျခဳံငုံမိပါသည္။ထုိ့ေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္းျပီ အဘယ္ေနရာမွထိမး္သိမ္းျခင္းမရွိေသာ ေနရာ မ်ား ႏွင့္အမ်ားနွင့္ဆုိင္ေသာ မူရင္းပုံစံအတုိင္း (သုိ့မဟုတ္) ထုိပေလာင္လူမ်ိဳးမ်ားကုိ စကားတစ္မ်ိဳးထဲျဖစ္ေအာင္ လုပ္ယူဖုိ့အင္မတန္ခက္ခဲေစပါသည္။  ဒါေပမဲ့  သူတုိ့သည္ ရွမ္းစကားကုိ မလႊဲမေရွာင္ပဲမွတ္သာ ကာ အထက္တန္းအဆင့္အထိ တက္ေျမာက္ျပိီး အျခားေ၀းလံေသာ ပေလာင္ေကး်ရြာမ်ားကုိ အခ်င္းခ်င္း ေျပာဆုိကူးလူးဆက္ဆံၾကပါသည္။ မိခင္စကား ကြဲျပားမွဳ ေၾကာင့္ ရွမ္းျပည္နယ္ရွိ တအာင္းေဒသမ်ား သည္ ရွမ္းစာေပ စကား မ်ား ကုိ အာလုံးနီးပါး ပေလာင္လူမ်ိဳးမ်ားက တက္က်ြမ္းၾကပါသည္။

 ေတာင္ပုိင္း နယ္ ရွိ သီေပါ နယ္မ်ားတြင္ အနည္းငယ္မွွ်သာ ႏွိဳင္းယွဥ္ျပးီ ေတာင္ပုိင္းနယ္တြင္ ရွမ္းစကား အသင့္သင့္တက္ကြ်မ္းၾကပါသည္။ ျပီးေနာက္ ထုိဘာသာစကားအမ်ိဳးမ်ိဳး ထဲမွာ ရွမ္း စကားကုိ ကြ်မ္းက်င္စြာေျပာတက္၍ ေဒသႏၱရဘာသာစကားေျပာသူကုိ နားေထာင္ေသာသူက နားထဲတြင္ ထူးဆန္းေနပါသည္။ ထုိေၾကာင့္ ပေလာင္လူမ်ိဳးမ်ား ေရွ့ေခတ္တြင္ စာေပေလ့လာသင္ၾကားျခင္းမရွိခဲ့ေပ။ ပေလာင္ဘာသာစကားမ်ာသည္” မြန္ အာနမ္” မိသားစု အင္ဒုိ ခ်ိဳင္း နား အခြဲတြင္ပါ၀င္ ပါသည္။ အျခားဘာသႏၱရျဖစ္ေသာ ” ၀” လူမ်ိဳးစကား ၊ကူမ အမ်ိဳးစကား၊ယင္းမ်ိဳးစကား မ်ားကုိ ေဒါက္တာဂရီယာဆန္( Dr,Grierson) က ၀ ႏွင့္ပေလာင္ဘာသာအုပ္စု ၀င္ဟု ေခၚေ၀ါ အဆုိျပဳခဲ့ပါသည္။ အျခားေသာ အင္ဒုိ ခ်ိဳင္နားမိသားစုကဲ့သုိ႔ သီးသန့္ခြဲျခားထားပါသည္။ ဒါေပမဲ့ ဘာသာစုံးက်ြမ္းက်င္ေသာတစ္စုံတစ္ေယာက္၏ လကၡဏာမ်ား ကုိ ေသခ်ာစြာသီးသန့္ခြဲျခားထားပါသည္။ ဥပမာ။         ။ ရွမ္း၊ တရုပ္ နွင့္ ကရင္တုိ႔၏  စကားမ်ားသည္ မူရင္းစကားအသံအ နိမ့္ အျမင့္ မရွိေပ။ သာမာန္ အသံအနိမ့္အျမင့္ ျဖင့္ေ၀ါဟာရ လက္ခံျခင္း အဆင့္ မရွိေပ။ ထုိအရာမ်ားသည္ အၾကမ္းဖ်င္းသာ ျဖစ္ပါသည္။  

 တစ္ခ်ိဳ့ေသာစကားမွာ လွ်ားနွင့္မထိေပ။ အားေစာက္အသံျဖင့္ အသုံးျပဳပါသည္။ ဥပမာ။  ။ “ အား” “အီအား”  “အုိခ်္ “  “အာခ်္ “ ႏွင့္ အီခ်္  အလားတူ ရွမ္းဘာသာ ႏွားေခါင္းသံျဖင့္  အနိမ႔္၊ အိန္မ္။အ၀မ္န္၊  ျဖစ္ပါသည္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ေစကာမူ ထုိအသံမ်ားသည္ ခန့္မွန္းခ်က္သာျဖစ္ပါသည္။  ထုိအသံမ်ားကုိ ဗမာလူမ်ိဳးမ်ားထက္ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားက ပုိ၍ အသုံးျပဳၾကပါသည္။ ထုိအားေခါင္အသံသည္  အထူသျဖင့္ အုိ နွင္  အူ  ကုိ အုိင္ နွင႔္ ေအာ၀္  ေနာက္ပုိင္း ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားကသုိ႔ လ်ွားႏွင့္မထိပ ဲ သုိ့ေသာ္ ဗမာ အသံအႏွဳန္းကေတာ့  သ ကုိ ဟစ္ ဗမာစကားနွင့္ ရွမ္းစကား နွစ္မ်ိဳးစလုံး   တူညီမွဳရွိၾက ျပီး ေနာက္စကားတစ္ခု ေတာ အက္ဖ္ ျဖစ္ပါသည္။ ထုိစကားလုံး သည္ “ကေဖွာန္” ( ျပာ ) ဖွ = ခ်ိတ္္ဆြဲသည္။ ဥပမာ။ ။ နံရံခ်ိတ္ဆြဲထားသည္။ ပေလာင္စကားအေနအထားမ်ားသည္ ဗမာစကားထက္ ရွမ္းစကားႏွင့္ပုိ၍ နီးစပ္ပါသည္။ ၀ိဘတ္မ်ားသည္ နာမ္ပုဒ္ေနာက္လုိ္က္ျပီ အညြန္းနာမ္စားလဲ နာမ္ပုဒ္သုိ့ေနာက္ထား ပါသည္။ ဆန့္က်င္ေသာ စကားလုံးမ်ားသည္ နိပါတ္ ( particle) ပုဒ္ကုိ ေဖာ္ျပပါသည္။ ( အု ၊ အူ၊) သုိ့မဟုတ္ က) ဆန့္က်င့္ဘက္စကားလုံးအျဖစ္ ဗမာစကား ကဲ့သုိ့ (မ၊ ဘူး )ဟု မရွိပါ။ နိပါတ္ပုဒ္မ်ားသည္ ွျမန္မာ ကဲ့သုိ့  ( သည္) မရွိပါ။ ၾကိယာကုိ ညြန္ျပဖုိ့ရန္ ကံပုဒ္ က ၾကိယာေနာက္သုိ့ အျမဲ လုိက္ေန သည္။

 ထုိကဲ့သုိ ေရွ့ဆက္ပစၥည္း ထားမည့္အစား အရာ၀တၳဳမ်ား ရွမ္း ဘာသာကဲ့သုိ့ မ်ိဳးရုိးဗီဇနွင့္ဆုိင္ေသာ အရာ၀တၳဳ ေနာက္သုိ့   ပစၥည္း ွ့ ဆက္ပုဒ္ ရွမ္းဘာသာကဲ့သုိ့ ျပသပါသည္။ ဥပမာ။ ။ (gang an = house his, his house.) ထုိနည္းတူစြာ  အနာဂတ္ကာလ၀ါက် မ်ား၏ ၾကိယာမ်ား သည္ ေရွ့ဆက္ပုဒ္ မ်ားကုိ ျပပါသည္။

 ဥပမာ။           (“i ’’ ‘ro’’ ) (အီ နွင့္ ေရာ) ရွမ္းသာသာကဲ့သုိ့ တဂ္ ဗမာ့ဘာသာကဲ့သုိ့ ပစၥည္းဆက္ပုဒ္မရွိေပ။ ဥပမာ။ ။ “အန္ အီ ကေလာခ်္”= သူလာလိမ့္မည္။ ရွမ္းဘာသာနွင့္ျမန္မာ့ဘာသာနွစ္ခု စလုံး ကြဲျပားျခားခ်က္တစ္ခု ကေတာ့ ပစၥဳပၸန္ ၀ါက် နွင့္ အတိတ္ ၀ါက် ညြန္းျပေသာ ေရွ႔ ပစၥည္းဆက္ပုဒ္ (Hoi) ေပးျခင္း တုိ႔တြင္ အျခားဘာသာစကားမ်ား၏အယူအဆ နွင့္ လုံး၀ ျခားနားပါသည္။

 ေနာက္အဓိကအခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့  ပေလာင္ဘာသာစကားသည္ ရွမ္းႏွင့္ ျမန္မာ့  မတူတမူထူးျခားဟန္ကာ ေမးခြန္းေမးျမန္းျခင္း နည္း ပင္ ျဖစ္ပါသည္။  သာမာန္ တုိက္ရုိက္ ေမးခြန္း ေမးျခင္းသည္ ( Ko, Kai, or Ka ) ေရွ႔ဆက္ပုဒ္ ကုိ သုံး၍ ဘာသာျပန္ပါသည္။ ရွမ္းဘာသာ(ဟိတ္ ) ကဲ့သုိ့သုိ့မဟုတ္ ဗမာလုိ ( သလဲ ) လည္းမဟုတ္ပါ။ ဂဏာန္း သခ်ာၤကေတာ့ ရွမ္းသာသာစကားမွ ေမြးစားၾကပါသည္ဟု  အမ်ားသိၾကပါသည္။ ေဒသသုံးေသာစကားမ်ားကြဲျပားျခားနားေနျခင္းသည္ ေ၀ါဟာရ ေၾကာင့္ျဖစ္ပါသည္။ စကားလုံးခ်င္း တူေသာျငားလည္း အသံကြဲျပားစြာထြက္ပါသည္။ အေၾကာင္းအရာမ်ားထဲတြင္ အရာ၀တၳဳတစ္ခုနာမည္ကုိ ေဒသခံ တုိ့ထံမွ ေသခ်ာေသာ မူလ ပင္ရင္းျဖစ္သည္ မွာ ရွင္းပါသည္။ ထုိေနာက္  ေနရာတုိင္းလုိပင္ အမ်ိဳးအမည္မ်ားကုိ နာမည္တူ အရာ၀တၳဳ တူကုိ သာအသုံးျပဳ ေပးၾကပါသည္။

 ထုိအျပင္ “ Peacock ” (ဥေဒါင္း) ကုိ သီေပါနယ္ ၌ ရွိေသာ ပေလးေက်းရြာမ်ား က “ Para” ပရာ ဟုေခၚပါသည္။ ေတာင္ပုိင္နယ္တြင္မူ ငွက္တစ္မ်ိဳးကုိ ျမည္သံစြဲအလကၤာနည္းေခါင္းစဥ္တစ္ခု ကုိ ပေလာင္ဘာသာျဖင့္ (အာေ၀ါ)ဟု ေပးထားပါသည္။  တနည္းအားျဖင့္  စကားလုံးတူမ်ားကုိ အျခားေဒသစကားထက္မက ရွိပါသည္။ ဒါေပမဲ့ အေၾကာင္းအရာတစ္ခုမွ တစ္ခုသုိ့ အထူးထူးေသာအာရုံး မွ ဆင္းသက္ ၍ အျပန္အလွန္္ ျဖစ္ေပၚလာပါသည္။  စကားလုံးမ်ား အထူးစဥ္းစားဖုိ့ရန္  သုိ့ေသာ္လည္း သရမ်ားက အသံမ်ားကုိ ေျပာင္းလဲေစသည္။ ထုိေနာက္ မည္သည့္အေၾကာင္းမဆုိဘာသာစကား  ခက္ခဲမွဳ ဆက္လက္ျဖစ္ေပၚေနသည္ကုိ အျခားေဒသစကားက်ြမ္းက်င္ေသာပညာရွင္မ်ား က အျခားေဒသစကား မ်ားကုိ မည္ကဲသုိ့  ျပန္လည္ အသုံးျပဳ ၍ ေျပာဆုိနုိင္ေပမည္။

  ဥပမာအားျဖင့္ ပေလး စကားမွာ  “ ao” ဆုိသည့္အသံကုိ   ပေလာင္ေက်းရြာ ‘’ u’’ ဟု အသံထြက္ျပီ  “Rao “ ကုိ ေက်းရြာ ဟုေခၚျပီး ၊  ထုိမွ်မကေသး နမ္႔ဆန္ ဘက္တြင္ ေက်းရြာ ကုိ “ Ru “ ရူး” ဟု ေခၚ ျပီးေနာက္ “ေဆာ ”ကုိ ( to be sore)  kao ကုိ “ေကာင္” ဟု ( လူပုဂၢိဳလ္အေရးအတြက္ေသာေနရာကုိ သုံးပါသည္)  ထုိေနာက္  “Dao “ ေဒါ၀္ ဟု (တစ္စုံတစ္ေယာက္ထံမွ လြတ္ေျမာက္ေအာင္ ထြက္ေျပးသည္။) ထုိစကားမ်ားအား  Su, Ku and du မွ ေျပာင္းလဲလားပါသည္။

 ထုိနည္းတူစြာ “ ai ”  အုိင္ ဟုူေသာစကားလုံးသည္ ပေလးစကားျဖင့္ ေတာင္ပုိင္းနယ္ ၏ အလယ္ဗဟုိ ခ်က္ ျဖစ္လာသည္။ “ I “ စကားလုံးသည္ ပုိ၍ အားနည္းလာ ျပီးေနာက္ ပေလးစကားက “ Brai”  ကုိ (ျခဳံေတာ၊) Tai  ကုိ (လက္  ) Sen gai Kandai ကုိ ( မြန္းတည့္)  Mi ကုိ ( မင္း) ဟူေသာစကားလုံး တုိ့သည္  Brai, Tai , Sengai Kandai and  Mi  ထဲမွ ေျပာင္းလဲလားပါသည္။

 မုိင္းလုံးေဒသႏၱရတုိင္းရင္းသားဘာသာစကား ႏွင့္  သီေပါနယ္တြင္ေနထုိင္ေသာ ေဒသႏၱရ ဘာသာစကားတုိ့ ၏  ပုံျပင္ဒ႑ာရီ မ်ားမတူၾကေပ။  မုိင္းလုံး ေဒသတြင္ “ ao “ ကုိ “ a “  ဟု ျဖစ္လာသည္။၎ အျပင္ “Hao “  ( သြားရန္ )  “ha” ျဖစ္လာသည္။  “ Rao “ ကုိ  “ Ra “  ျဖစ္လာသည္။ နမ္႔ဆန္ နွင့္ သီေပါနယ္ တြင္ (  အစား ္းစားမယ္) ဟူေသာစကားကုိ  “ Hawm Pawn “ ျဖစ္ျပီး  ရူေဟာက္ ေက်းရြာ သည္ မုိင္းလုံးျမိဳ့ ၏အေရွ့ဘက္မွ ေျပာဆုိေသာစကား မွာ “Ham Pam” ဟု စကားလုံးမ်ားကုိ ေပါင္းထားပါသည္။ ( ထုိစကားကြဲျပားမွဳ သည္ စာေရးေသာသူ၏ အေထာက္အထား မေထာက္ျပပဲ  သူ၏ နားၾကာမွဳ လြဲမွား နုိင္ပါသည္)။ အခ်ိဳ့ေနရာ ကုိ “ Ham Pem “  ဟူေသာစကားလုံးမ်ားျဖင့္  ရွင္းလင္းျပခဲ့ဘူးျပီး ျဖစ္ပါသည္။  ေနာက္ဆုံးေနရာအာျဖင့္ “ a” (အာ) ဟူေသာအသံ သည္ ဂ်ာမန္ဘာသာ “ a” ကုိ အ၀ီ ဟူေသာ အသံေပ်ာ့တစ္ခု ျဖစ္ပါသည္။

 ျပီးေနာက္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ နည္းစနစ္သုးံ၍ ပေလာင္ဘာသာစကားေလ့လာပုံ အေသးစိပ္ ကုိ အျခားဘာသာစကားမ်ားနွင့္ နွိဳင္းယွဥ္ ျပီ ဆန္း စစ္ေလ့လာပါက သင့္အေသးစိတ္သိလာပါလိမ့္မည္။  ထုိဘာသာစကား ေရးနည္းကုိ  မည္သူမွ် တီထြင္ ျပီး မိတ္ဆက္ေရးသားျခင္း မရွိေသးပါ။  လက္ေရးမူကုိေတာ့ ပေလာင္ေဒသ၌ ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းမ်ားတြင္ ရွမ္းဘာသာ ႏွင့္ ပါဠိဘာသာ ရွိပါသည္။ ေ၀ါဟာရ တုိး လာပုံနွင့္ အခ်ိဳေသာ ၀ါက်တုိးမ်ားကုိ ဒီမွတ္စု ထဲတြင္ သဘာ၀ ေရးသားပုံ ကုိ ရည္ညြန္း၍ ထည့္သြင္းထားပါသည္။ ျပးီေနာက္ နယ္ေဒသ တစ္ခု နွင့္ တစ္ခု စကားျခားနားပုံ ကုိလည္း ရွင္းျပပါမည္။